Symposium Topnerd Tycho op de EH – Creationisten in de Leeuwenkuil

Zo, dat was me het avondje wel zeg. Ik ben nu net terug van het veelbesproken symposium op de EH naar aanleiding van de lancering van Topnerd Tycho. Een paar impressies van de avond.

In het begin van de avond las Corien Oranje een stukje voor uit haar boek. Toen ze zonder blikken of blozen voorlas dat men vroeger geloofde dat de wereld plat was kon ik mijn lachen toch even niet inhouden. Een wetenschapper van formaat als Cees Dekker moet toch wel weten dat de platte aarde mythe verzonnen is door een paar anti-christelijke sciencefiction schrijvers? (1) Natuurlijk bevroeg ik Dekker daarover. Hij kwam aanzetten met een tekst uit de Psalmen waaruit zou blijken dat men in die tijd geloofde dat de wereld plat was. Dat het hier om een poëtische tekst gaat, en niet om een beschrijvende maakt voor Dekker blijkbaar niet uit.

Na een stukje voorgelezen te hebben gingen Corien Oranje en René Fransen de ruim vijftig kinderen indoctrineren vermaken, René met proefjes en Corien met het voorlezen van evolutiepropaganda haar kinderboek. Ondertussen was er voor de grote mensen een forum. Els van Dijk (EH), Janneke Burger (Jente), Reinier Sonneveld (auteur van De Stilte van God) en Cees Dekker zelf kregen 5 minuten de tijd om kort wat over hun opvattingen en visie te vertellen. Het betoog van Els van Dijk was nog best de moeite waard. Ze heeft de afgelopen week veel over zich heen gekregen vanuit christelijk Nederland omdat de EH, een van oorsprong creationistische instelling, nu een evolutionistisch geluid liet horen.

Het forum werd geleid door Andries Knevel. Hij zei vooraf dat het niet de bedoeling was om inhoudelijk in te gaan op argumenten voor en tegen evolutie, het creationisme zou geen plek krijgen. Het was daarom des te pijnlijker dat Burger en de beide heren Dekker en Sonneveld in hun betoog een karikatuur schetsten van creationisten, wat ze vervolgens onderuit gingen halen. Dit staat bekend als een stropopargument: in plaats van inhoudelijk op je opponent in te gaan geef je een valse representatie van wat hij beweert, en valt die valse representatie aan. Burger had het over het krampachtige van christenen die in een jonge aarde geloven (in tegenstelling tot de openheid en vrijheid van theïstische evolutie). Ze noemde zelfs nog tussen neus en lippen door de theorie dat God de fossielen in de aarde zou hebben geplaatst, iets wat ik nog geen enkele serieuze creationist heb horen zeggen (maar al wel vaker heb gehoord van theïstisch evolutionisten, dat wij dit zouden geloven). En Sonneveld beweerde dat creationisten alleen Genesis 1 en 2 met een moderne, westerse bril lezen en de rest van de Bijbel wel in de context laten van de cultuur waarin het geschreven is.

Over Knevel verder niets dan lof. Hij liet iedereen aan het woord komen, beginnende bij een paar creationisten op de voorste rij (ondergetekende incluis), zodat onze mening in ieder geval gehoord zou worden. Zelf stelde hij ook scherpe vragen aan de panelleden. En de antwoorden, die waren zoals te verwachten viel. Burger beriep zich er meerdere malen op dat ze inhoudelijk niets van evolutie wist op een wetenschappelijk vlak (maar dat je het natuurlijk wel aan je kinderen moet vertellen. Sonneveld en uiteraard Dekker kregen de meeste vragen. Vooral de vragen over de historiciteit van Adam vielen deze heren moeilijk. Ze draaiden opvallend vaak om de vragen heen. Ze praatten veel, maar zeiden weinig. Op vragen als ‘Heeft Adam echt bestaan?’ en ‘Hoe zit het met het vraagstuk van het lijden?’ kwam geen duidelijk antwoord. Sonneveld spande misschien nog wel de kroon toen hij deze laatste vraag beantwoordde: volgens hem is het probleem van het lijden niet zo verschrikkelijk veel groter in een theïstisch evolutionistisch geloof dan in een creationistisch geloof. Niet alleen beantwoordde dat de vraag niet, hij zit er ook nog eens faliekant naast! Het lijden is prima te verklaren vanuit een perfect geschapen wereld en een zondeval.

René Fransen mocht afsluiten met het voorlezen van een column die hij voor het ND van zaterdag heeft geschreven over het symposium. Hij (en ik meen ook Van Dijk in haar inleiding) spraken over het benadrukken van de overeenkomsten en niet focussen op de verschillen. Mooie praatjes. Maar dat heb ik al eerder gehoord, namelijk in gesprek met Jehova’s Getuigen. Zij doen hetzelfde: door de nadruk te leggen op de overeenkomsten lijkt het alsof we hetzelfde geloven. Maar ze vergeten daarbij dat de verschillen van fundamenteel belang zijn voor het lijden en sterven van Jezus, de voleinding, en het karakter van God, om maar een paar zaken te noemen.

Na afloop bleek dat niet iedere aanwezige de mening van Dekker en consorten deelt. Mijn mede-creationisten en ik spraken nog een paar van de symposiumgangers die onze opvattingen over de Bijbel deelden of in ieder geval wat minder verstokt waren in hun verering van de wetenschap dan de sprekers. Nog wel grappig: Reinier Sonneveld vroeg hoe wij als creationisten het ervaren hadden. Ik vertelde hem dat ze veel om de vragen heen draaiden zonder antwoorden te geven. Sonneveld vroeg om een voorbeeldje, en mijn voorbeeld was de historiciteit van Adam. Hij legde uit hoe je dat moest lezen in zijn theïstisch evolutionistische visie. Vervolgens vroeg ik hem tot drie keer toe hoe oud Adam dan volgens die visie van hem was geworden. Het uiteindelijke antwoord was ‘adieu’. Niet alleen heb ik nog nooit van het getal ‘adieu’ gehoord, maar na veel gedraai heb ik nog steeds geen antwoord op deze vraag van Sonneveld.

I rest my case.

(1) https://en.wikipedia.org/wiki/Myth_of_the_flat_Earth