Was het logboek maar geheim gebleven (recensie)

Nanobioloog Cees Dekker en kinderboekenschrijfster Corien Oranje sloegen de handen ineen om een boek te schrijven waarin ze de evolutietheorie uitleggen aan christelijke kinderen: Het Geheime Logboek van Topnerd Tycho. Hun intenties zijn zuiver, zover ik dat heb kunnen achterhalen. Ze zien een probleem, namelijk dat kinderen van christelijke ouders die met de Bijbel worden opgevoed later met hun geloof in de knoop komen wanneer ze in het seculiere onderwijs (of geseculariseerd christelijk onderwijs) leren over evolutie (1). Dat probleem erken ik, alleen pakken Dekker en Oranje het op de verkeerde manier aan. In plaats van wetenschappelijke argumenten vóór een recente schepping en wereldwijde vloed aan te voeren, proberen ze de evolutietheorie in de Bijbel te proppen, wat christenen voor enorm grote theologische problemen zet (2,3). Daarom hier een bespreking van Het Geheime Logboek van Topnerd Tycho.

Woord vooraf
Sta me toe even te beginnen met het kort schetsen van de definitie van evolutie zoals ik deze in dit artikel gebruik. Wanneer ik hier schrijf over evolutie bedoel ik de overkoepelende theorie die begint met een oerknal, vervolgens gaan gaswolken uit zichzelf samenklonteren en vormen zo sterren en planeten, op ten minste één van die planeten, de aarde, is het leven vanzelf ontstaan uit niet-levende materie en dat leven heeft zich in de loop van miljoenen jaren ontwikkeld van simpel naar complex en divers.
Met theïstische evolutie bedoel ik de theorie uit voorgaande alinea, maar dan daar aan toegevoegd dat een god die evolutie heeft geleid (de aanhangers van deze theorie claimen dat dat de God van de Bijbel is, maar dat kan natuurlijk niet omdat deze God zegt dat Hij de aarde in 6 dagen geschapen heeft, niet in miljarden jaren. Ze maken dus hun eigen godsbeeld wat ze deels baseren op de Bijbel).
Met (theïstisch) evolutionist bedoel ik iedereen die gelooft in een oud universum van ongeveer 14 miljard jaar en in het bovenstaande proces van evolutie, al dan niet door een god geleid.
In een interview vertelde Cees Dekker dat hij zich vooral over de informatieve blokjes heeft gebogen (4). Het zijn vaak die blokjes waar het wetenschappelijk gezien grondig mis gaat en waar ik dus op reageer hieronder. Gezien Dekker die heeft geschreven, richt ik mijn kritiek voornamelijk op hem en laat ik Oranje wat meer buiten beschouwing. Niet om te zeggen dat zij zonder schuld is, uit hetzelfde interview blijkt ook dat zij zich vooral door Dekker heeft laten meeslepen in zijn evolutiegeloof. Op pagina 149 van Topnerd Tycho omschrijft Oranje Dekker als “een professor die ALLES wist over natuurkunde en over biologie en over superkleine cellen en over hoe het leven is ontstaan.” (Nadruk in het origineel). En verderop noemt ze hem “een superintelligente professor die allemaal prijzen won en boeken schreef en bijzondere dingen had uitgevonden.” Het lijkt er op dat Oranje Dekker ziet als de hoogste autoriteit op het gebied van evolutie, wetenschap en de Bijbel. Hopelijk krijgt ze deze recensie onder ogen en gaat ze inzien dat ook de zeerweledelhooggeleerde professor doctor Cees Dekker een gewoon feilbaar mens van vlees en bloed is die met zijn theorietjes er ook naast kan zitten (en mijns inziens: naast zit!).

Ik ga op min of meer chronologische volgorde door het boek heen, wel per onderwerp gegroepeerd. Ik heb zoveel mogelijk de paginanummers erbij gezet. Het hele boek telt 152 pagina’s (inclusief het dankwoord).

Het plot
De hoofdpersoon, Tycho, zit op school wanneer een meteoriet inslaat en het fietsenhok verplettert. Tycho’s oom Jeroen (gemodelleerd naar Cees Dekker) vertelt de school naar aanleiding van deze gebeurtenis over de oerknal en evolutie. Meester Jan Jaap neemt de klas vervolgens mee in een zoektocht naar oorsprongsvragen vanuit de evolutietheorie en de Bijbel. Eerst in de klas met een ‘mensenbibliotheek’ (ouders die wat komen vertellen) en dan op een studieweekje met als hoogtepunt een bezoek aan Naturalis.

Tekening van een opengewerkte cel.

Positieve punten
Topnerd Tycho is goed geschreven. Het is een spannend en meeslepend verhaal, waar ik vroeger als klein nerdje zeker van genoten zou hebben (al hield ik mij toen niet bezig met het geloof, maar wel met evolutie en wetenschap). Het verhaal wordt afgewisseld met blokjes informatie die wat dieper ingaan op de onderwerpen die op dat punt in het verhaal aan bod komen. Wanneer Tycho contact heeft met oom Jeroen wordt dit weergegeven in e-mail- en WhatsApp-vorm. Dat doorbreekt het doorlopende verhaal, wat waarschijnlijk goed aansluit bij onze van-informatie-verzadigde-jeugd. (Ik denk omdat ze niet meer de aandachtsspanne hebben om hele stukken tekst te lezen; hoe anders dan bijvoorbeeld Arendsoog, een doorlopend verhaal waar slechts af en toe een plaat bij staat). Het geheel is verfraaid met eenvoudige tekeningetjes.
Natuurlijk kan een beetje humor niet ontbreken. Ook dat heeft Oranje goed in het boek verwerkt, van het visuele woordgrapje op de eerste pagina van het verhaal (door het geluid van de meteorietinslag uit te schrijven) tot de soms wat subtielere grapjes in de uitspraken van de leerlingen. Het is een leuk verhaal om te lezen.
Hoewel ik in dit stuk veel commentaar ga hebben op vooral de bijdrage van Dekker – het meer ‘technische’ gedeelte, wil ik toch ook graag wat positiefs over zijn aandeel zeggen. Op pagina 106 beschrijft Dekker op een hele mooie en beeldende manier hoe complex een cel is, en een aantal dingen die binnenin de cel plaatsvinden (hij vergelijkt een cel met een ruimteschip en eiwitten met robotjes. Chapeau Cees, je hebt hier duidelijk verstand van!). Al geeft hij wel een sterk versimpelde weergave door te stellen dat DNA één touwladder is van 3 miljard treden (het zijn 23 touwladders met in totaal 3,2 miljard treden).
Behalve de evolutietheorie staat er ook echte wetenschap in het boekje. Op pagina 23 staat een stukje over sterrenkijken, wat ik precies zo in mijn eigen workshops ook gebruik (5), namelijk hoe je de poolster moet vinden. Bij dit soort stukjes staan ook links naar relevante informatie op internet. Verschillende links verwijzen naar verwante items van het Jeugdjournaal (dat ook in het boek voorkomt) of andere Youtubefilmpjes. De afstanden in het heelal worden begrijpelijk gemaakt door te vertellen hoe lang je er met een raket of met de auto over zou doen, wat een mooie manier is om kinderen te vertellen over de grootsheid van het heelal – al moet je hierbij wel een slag om de arm houden, want hoe verder een object weg staat, hoe meer aannames er nodig zijn bij je afstandsbepalingen en hoe onnauwkeuriger ze worden!).
Op pagina 69 staat ook een Youtube filmpje dat ik in mijn lezingen gebruik als het over het heelal gaat, een vergelijking van de afmetingen van de planeten van ons zonnestelsel en een aantal sterren (6).
Een ander positief punt is dat meester Jan Jaap de kinderen een open houding aanleert (p. 71):

‘Weet je wat ik denk? Als God alles gemaakt heeft, dan mogen we het gewoon onderzoeken. (…) En dan hoef je nergens bang voor te zijn. Want je kunt alleen maar ontdekken wat God gedaan heeft.

Hulde voor deze uitspraak. En ook oom Jeroen schrijft iets dergelijks (p. 75):

Een goed idee om [de oerknal] zelf te onderzoeken en niet zomaar te geloven wat andere mensen zeggen!

Hierin klinken de woorden van Paulus uit 1 Thessalonicenzen 5:21 door: “onderzoek alles, behoud het goede.” Er kleeft wel een ‘maar’ aan deze citaten. Want natuurlijk wordt de evolutietheorie niet kritisch onderzocht, maar de Bijbel wel. Ik ben helemaal voor het kritisch onderzoeken van de Bijbel. Als Paulus zegt dat we alles dienen te onderzoeken, dan valt de Bijbel daar ook onder! Maar ook de evolutietheorie. Die wordt in dit boekje helaas klakkeloos overgenomen. En je moet niet zomaar geloven wat andere mensen zeggen, volgens Jeroen. Behalve wat hij zelf zegt, want dat wordt in het hele boek niet in twijfel getrokken. En dat brengt me bij de bespreking de punten van kritiek – een hoofdstuk dat helaas veel langer is dan de positieve punten.

Inhoudelijke kritiek
Hieronder geef ik een opsomming van alle passages die inhoudelijk zwak zijn (en dat is voor sommige van deze gevallen nog netjes uitgedrukt).

Aanbevelingen
Het lijkt wel alsof de schrijvers iedere christelijke evolutionist van formaat gevraagd hebben om wat positiefs over hun boekje te zeggen. Zover mij bekend zijn alle namen van de aanbevelingen theïstisch evolutionist, en is hun oordeel unaniem: wat zijn we blij dat we nu ook aan kindertjes uit kunnen leggen dat geloof [in de Bijbel] en wetenschap [hiermee bedoelen ze evolutie] goed samengaan. Ik kan me niet herinneren dat ik ooit zo veel aanbevelingen in een boek gezien. Meestal zijn het er hooguit vier of vijf. Topnerd Tycho telt er maar liefst elf! Als er zo veel mensen zijn die het boek aanbevelen, dan moet het wel een heel goed boek zijn. Of… het is een boek waar de meningen nogal over uiteen lopen. De veelheid van aanbevelingen moet het boek dan extra autoriteit verschaffen. Maar dat maakt de inhoud zelf niet beter: het is een combinatie van een ad populum-drogreden (veel mensen vinden het, dus het moet wel waar zijn) en een autoriteitsdrogreden (deze persoon weet veel, dus het zal wel kloppen wat hij zegt).

Artists impression van de vermeende meteorietinslag waardoor de dino’s (dus niet) uitstierven.

Oerknal, accretiemodel en heelal
Oom Jeroen grijpt elke mogelijkheid aan om te vertellen over de oerknal. Hij vertelt Tycho al op pagina 22 over de meteoriet die de dino’s zou hebben uitgeroeid. Oom Jeroen schijnt helaas niet te weten dat deze theorie onder seculiere wetenschappers helemaal niet zo algemeen aanvaard is. De meteorietinslag zou namelijk ongeveer een miljoen jaar zijn geweest voordat de laatste dino’s uitstierven. Als er een miljoen jaar tussen zit, zijn de dino’s dan werkelijk uitgestorven door die inslag? (7)

Op pagina 32-33 legt oom Jeroen de klas uit hoe het heelal is ontstaan. Hij vertelt over de singulariteit (al wordt dat woord niet gebruikt), maar niet waar die singulariteit vandaan zou zijn gekomen. Hij legt inflatie uit aan de hand van een ballon met stipjes erop, de gangbare theorie dat het heelal uitdijt omdat de ruimte zelf uitdijt, en zegt vervolgens dat, wanneer je dit terug rekent, je bij één punt uitkomt. Leuk verzonnen, maar dat klopt natuurlijk niet. Evolutionisten gaan er van uit dat er vlak na de big bang een periode van inflatie is geweest, waarbij natuurwetten de andere kant op werkten. Dit moeten ze geloven om hun model van de feiten te redden (8). Dit terugrekenmodel wordt inderdaad aan kinderen onderwezen, en Dekker heeft zijn karakter het kritiekloos over laten nemen.
In een infoblokje op p. 34-35 staat het accretiemodel uitgelegd. Simpel gezegd houdt het accretiemodel in dat een ster en zijn planeten zijn ontstaan uit een draaiende schijf gas en stof. Dat gas en stof is overgebleven van eerder geëxplodeerde sterren (ten onrechte wordt in dit stukje geïmpliceerd dat elke ster aan het eind van zijn leven ontploft). Het accretiemodel werkt echter niet. De afstotende krachten tussen de stofdeeltjes zijn groter dan de aantrekkende krachten. Uit zo’n schijf kun je nooit sterren en planeten krijgen (9, 10).
Dekker beweert ook dat de maan uit de aarde is ontstaan. Maar de maan beweegt zich van de aarde af (en stond in het verleden dus dichterbij). Daarom kan de maan maar maximaal 1.3 miljard jaar geleden zijn gevormd (9, 11), en dat geeft weer grote problemen voor het evolutiemodel, omdat de zeeën (die door de getijdenwerking van de maan ververst worden en rondstromen) al 3 miljard jaar geleden bewoond waren door bacteriën. En dat staat dan nog eens helemaal los van het gegeven dat dit model niet werkt, tenzij je een object ter grootte van Mars met een extreem lage snelheid op de aarde laat botsen (10). De instelling van de parameters in de computermodellen die deze theorie ondersteunen luisteren ontzettend nauw, zo nauw dat het niet gaat gebeuren bij toeval.
Ook in de stukjes op pagina 39, waar het gaat over afstanden in het heelal, komen de miljoenen jaren voorbij. Dekker schetst hier een versimpeld beeld van de lichtsnelheid waarbij hij geen rekening houdt met het uitdijende universum (wat hij eerder nog proclameerde!). Mogelijk is dit beeld versimpeld voor de kinderen, maar gezien oom Jeroen een astrofysicus is en Dekker zelf nanobioloog kan het ook goed zijn dat hij alleen maar zijn evolutionistische collega’s napraat. Zo zegt hij dat je vanaf een (fictieve) ster die 65 miljoen lichtjaar bij ons vandaan staat, met een (fictieve) hele sterke telescoop, dino’s kunt fotograferen op aarde. Dekker neemt hier de evolutietijdlijn van miljoenen en miljarden jaren kritiekloos over, zonder ook maar een woord te besteden aan mogelijke modellen die prima verklaren hoe je oud sterrenlicht in een jong heelal ziet (12-14).
In een e-mail van oom Jeroen aan Tycho op p. 49 schrijft hij:

“Via onze telescopen hebben we nu ontdekt dat hij [sic] [God, -red.] dat [het heelal, -red.] 13,8 miljard jaar geleden heeft gemaakt.”

Deze frase in complete onzin. Via de telescopen heeft men sterrenstelsels ontdekt, maar aan de hand van modellen is men tot de conclusie gekomen dat het heelal 13,8 miljard jaar oud moet zijn. Zoals Dekker het hier afschildert lijkt het alsof astronomen door hun telescoop kijken en zien dat het heelal 13,8 miljard jaar oud is. Hij haalt hier feit en interpretatie door elkaar, en wel op zo’n manier dat het lijkt alsof het wetenschappelijk bewezen is. Maar de ouderdom van het universum is sterk aan verandering onderhevig! (15) Welke garantie hebben we dat de huidige consensus van 13,8 miljard jaar het juiste getal is? De enige manier waarop we met redelijke zekerheid een ouderdom van het heelal kunnen berekenen is door af te gaan op de getuigenverklaringen uit de Bijbel. Als je dat doet kom je op een ouderdom van ongeveer 6.000 jaar voor de aarde en het heelal (16, 17).
Op pagina 47 staat een stukje over wonen op Pluto. Hierin staat dat Pluto een temperatuur van -231 °C heeft (verschillende bronnen geven verschillende waarden) en dat het daar “keihard waait”. Dat laatste werd berekend aan de hand van computermodellen (daar gaan we weer), maar recenter blijkt dat de windsnelheden op Pluto een stuk lager liggen dan de 350-450 km/h die men eerder berekend had: slechts 37 km/h (18). Natuurlijk maakt dat Pluto niet beter om op te wonen, maar je plant zo wel verkeerde wetenschappelijke informatie in de gedachten van kinderen. Als ze er later achter komen dat ze Dekker en Oranje niet kunnen vertrouwen als ze over ‘aardse’ zaken spreken, waarom dan wel als ze over geestelijke zaken spreken? (19)

Ook op pagina 62 komt een stukje over het heelal. De oerknal moet je volgens Dekker vergelijken met een vuurpijl. Deze ontploft, laat sterretjes achter, die doven na een tijdje uit. En dan? Nou dan gaat de as van die sterretjes samenklonteren vanwege de zwaartekracht en krijg je nieuwe sterretjes. Misschien zou Dekker eens een kijkje moeten nemen in een vuurwerkfabriek? Ik denk niet dat ze daar as samen laten klonteren om nieuwe vuurpijlen te maken.
De zwaartekracht krijgt een grote rol in deze uitleg. Door de zwaartekracht zouden sterren ontstaan. Maar zelfs seculiere wetenschappers beseffen dat dit niet werkt, omdat je in een gaswolk in een vacuüm nooit de kritische massa bereikt waardoor een ster gaat groeien. Met andere woorden: de zwaartekracht wint het niet van de gasdruk (20).
Bij dit kader (dat doorloopt tot pagina 63) legt Dekker ook even de tweede hoofdwet van de thermodynamica uit. Ook hiermee zaait hij verwarring bij kindertjes.

Rommel ontstaat vanzelf.
Iets in elkaar zetten (of opruimen) kost veel energie.
Dat geldt overal en altijd.

Dus, het kost energie om sterren te maken. Maar waar komt die energie dan vandaan? Dat legt Dekker niet uit. Hij probeert hier wel het lokale minimum uit te leggen (lokaal kan de entropie, de mate van wanorde, afnemen, zolang het geheel maar toeneemt):

Op één plek worden door de zwaartekracht stofjes naar elkaar toe getrokken en ontstaat er een ster. Maar de stofjes verderop maken er met elkaar een nog grotere puinhoop van.

Er zijn speciale gevallen bekend waarbij dit werkt (zoals kristallisatie of complexe machientjes – zowel natuurlijk zoals in onze cellen of kunstmatig -, maar stervorming hoort daar niet bij.

Dinosauriërs
In het verhaal vertelt oom Jeroen over dino’s die door een meteorietinslag zijn omgekomen, en in een infoblokje op pagina 34 wordt dit nog eens dunnetjes overgedaan. De dino’s zijn uitgestorven door een meteorietinslag in Mexico, waardoor

“tsunami’s en verschrikkelijke aardbevingen, overal ter wereld [waren]. (…) Er werd zoveel stof de lucht in geblazen dat de zon maandenlang” [maandenlang, dus niet een miljoen jaar, Cees!] “niet te zien was. (…) De plantenetende dino’s (…) konden geen eten meer vinden. (…) En de vleesetende dino’s (…) vonden ook niks meer. (…) er was maar één soort dino die wist te overleven: de vliegende dino. zijn achterachterachterkleinkinderen” [ik denk dat je daar nog een paar miljoen keer ‘achter’ vergeten bent, Cees] “vliegen nu vrolijk bij jou door de tuin.”

De uitsterving van de dino’s door de Chicxulub meteoriet is een fabeltje, waar zelfs veel evolutionisten niet meer achter kunnen staan (7). Dekker onderwijst dus niet alleen het evolutiemodel in dit boek, maar nog een achterhaalde variant daarvan ook!
Ook op pagina 112 komen dino’s even terug. De klas heeft naar Jurassic Park gekeken en oom Jeroen legt uit dat je op deze manier geen dino’s kunt kweken (wat klopt (21)). Hij zegt daarbij ook iets opmerkelijks:

Het is al meer dan 65 miljoen jaar geleden dat de dinosaurussen leefden. Dat is zo oud dat al het DNA vergaan is. We vinden nu eigenlijk alleen nog maar de skeletten van de dino’s. En als je dan toch een beetje bloed met DNA zou vinden, dan is dat zo beschadigd dat je nooit alle informatie daaruit zou kunnen uitlezen en gebruiken.

En dit is één van de redenen waarom evolutie desastreus is voor wetenschap (22). Deze houding verhindert je om te zoeken naar zacht dinoweefsel. Maar er is wel degelijk zacht weefsel gevonden (23-27). Dat betekent dus dat deze dino’s helemaal niet zo oud kunnen zijn geweest! Terecht stelt Dekker dat DNA geen miljoenen jaren bewaard kan blijven (dat geldt ook voor zacht weefsel), dus als je zacht weefsel of DNA vindt, moet het beest jong zijn!

Wereldbeeld en mensbeeld
Zoals René Fransen dat ook doet in zijn nieuwe werk Check it out! (dikke tip: don’t check it out, weer zo’n poging van ForumC om de kerk te vergiftigen met antichristelijke denkbeelden) (28) heeft Dekker het ook over onze plek in het heelal. Als je sommige van zijn stukjes leest, geloof je bijna niet dat hier een christen aan het woord is. Over het ontstaan van de aarde zegt hij: “Onze planeet is eigenlijk een grote klomp afval: gevormd van de vuilnis van ontplofte sterren. Dat is nog eens goed hergebruik!” Wat Dekker als ‘goed hergebruik’ bestempelt vind ik eigenlijk maar een deprimerende kijk op de wereld. En wat nog veel erger is: als je de Bijbel leest, dan kom je verzen tegen hoe belangrijk God de aarde wel niet vindt! De aarde is, samen met de hemel, als eerste geschapen (Genesis 1:1). En ook verzen als Jesaja 45:18, waar staat dat God de aarde heeft gemaakt om te bewonen, spreken voor de speciale plek die ons kleine planeetje heeft in de ogen van een almachtig God.
Op pagina 66-67 staat een uitgebreide mail van oom Jeroen waarin hij zegt dat mensen en dieren in bijna alles gelijk zijn. In het appgesprek dat er aan vooraf gaat zegt hij al dat we in onze cellen en DNA niet te onderscheiden zijn van dieren. Van dieren is ook bekend dat ze elkaar helpen en dat ze een taal hebben (zij het basaler dan onze menselijke talen). Waarin onderscheiden we ons volgens Dekker dan wel van dieren? Dat onderscheid ligt in ons vermogen om na te denken. Nadenken over onszelf, en ook over God:

Er is geen enkele diersoort die godsdienstig is! Ik denk dat God wilde dat er mensen zouden komen [duh! Genesis 1:26 al eens gelezen Cees? -red.]. (…) Mensen die samen met hem [sic] in de wereld willen leven. Ik geloof dat God daar via de evolutie voor gezorgd heeft.

Anders gezegd: als het niet aan ons denkvermogen had gelegen, zouden we niet meer zijn dan dieren. Ja, zegt Dekker, we zijn bijzonder en uniek. Maar hij geeft hier geen enkel gegrond argument waarom dat dan zo is. “Ik denk…” “Ik geloof…” Dekker gelooft in evolutie, en wil ook graag in God geloven. Dat betekent dat hij dus zijn eigen geloof moet samenstellen uit beide opties. Tussen wal en schip dus (3).
Op pagina 82 staat nog een knipoog naar Fransen.

Jij bestaat uit sterrenstof.
In een ster is het hartstikke heet. Zo heet dat drie verschillende atoompjes zijn samengesmolten. Samen werden ze een koolstofatoom. Precies het soort atoom dat nodig was om leven te kunnen laten ontstaan.

Dekker vervolgt met een citaat van Fred Hoyle dat het te toevallig is geweest dat dit vanzelf kan zijn gebeurd. Natuurlijk moet je in een kinderboek zaken versimpelen, maar dit is zó versimpeld, zó onjuist en zó willekeurig toegevoegd dat ik er de gedachte bij krijg dat Dekker dit alleen maar er in heeft verwerkt om naar René Fransens Gevormd uit Sterrenstof te verwijzen. Zelfs in een ster is het praktisch onmogelijk om drie heliumkernen tegelijk op mekaar te laten knallen. Twee heliumkernen fuseren tot beryllium 8, wat met een derde heliumkern botst om koolstof 12 te maken. Ja, het overall proces bevat drie heliumkernen. Maar de tussenvorm is behoorlijk belangrijk (29). Een andere overversimpeling aan dit beeld is dat het nu net lijkt of koolstof de enige stof is die nodig is voor leven. Er komen ontzettend veel elementen in je lichaam voor, en koolstof is nog niet eens de belangrijkste (deze komt op de 2e plaats, na zuurstof, welke nog moeilijker te maken is dan koolstof). Aan de ene kant stelt Dekker hier dat we louter sterrenstof zijn, maar hij probeert het te redden door te zeggen dat we wel bijzonder sterrenstof zijn.

Creationisten
Nadat oom Jeroen de klas over de evolutietheorie heeft verteld komt één van de moeders (Ine-Lou) onder valse voorwendselen vertellen over de schepping. Net zoals op het symposium over dit boek wordt er ook op dit punt een karikatuur geschetst van creationisten (30):
-Zoals gezegd is de creationist in deze passage (p. 48-52) een moeder, zonder wetenschappelijke achtergrond. Dit schetst een oneerlijk beeld gezien evolutie door een wetenschapper gebracht wordt;
-De scheppingsdagen die Ine-Lou op het bord schrijft zijn een versimpelde weergave (bijv.: Dag 2 – de lucht; Dag 6 – de zoogdieren en de mens). Bij dag 6 komen de reptielen (en dus de dino’s!!) niet aan bod, en door ‘zoogdieren’ te zeggen plaatst ze de schepping van dolfijnen, walvissen en vleermuizen op dag 6 ipv op dag 5.
-Op de vraag vanuit de klas hoe het kan dat er al dagen waren voordat de zon er was, komt het antwoord:

‘God kan alles,’ zei Ine-Lou. ‘Dus hij [sic] kan ook voor licht zorgen als hij [sic] nog niet de zon gemaakt heeft. Dat is helemaal geen punt voor hem [sic].’

Bam. Einde discussie. God van de gaten.
-Sterren zijn, net als Adam, ‘op leeftijd’ geschapen. Dat hoor je weinig creationisten zeggen, omdat dat betekent dat God valse informatie naar de aarde toe heeft gestuurd (31).
-De aarde is ‘op leeftijd’ geschapen. Wederom, geen enkele creationist zal dit beweren. Daarbij: als we werkelijk op een jonge aarde leven, dan weten we niet eens hoe een oude aarde eruit zou zien (32).
Er zijn ook een paar goede punten aan de argumenten van Ine-Lou de creationist. Zo legt ze bijvoorbeeld goed uit dat koolstof 14 in steenkool duidt op een lage ouderdom van deze kolen. Natuurlijk heeft oom Jeroen daar een weerwoord op (zie Koolstof 14 hieronder). Ine-Lou vertelt dat een tornado die over een schroothoop raast geen volledig functionerende Boeing 747 zal produceren (ongericht energie toevoegen aan een systeem werkt niet om orde te scheppen). Helaas wordt dit argument niet goed gebruikt en toegepast op de oerknal (meestal gebruik ik het voor het ontstaan van het leven). Ze geeft ook goed aan hoe men met de Bijbel de leeftijd van de aarde kan berekenen, middels de geslachtsregisters in Genesis 5, al maakt ze dan wel een enorme sprong door na de zin

De zondvloed kwam toen Noach 600 jaar was.

direct te zeggen:

‘En Jezus werd zo’n 2500 jaar later geboren.’

Creationisten rekenen vanaf de vloed verder met Genesis 11 (tot Abraham), de 430 jaar van Abraham tot de intocht, de 480 jaar na de intocht dat Salomo met de tempel begon en de tijd van de koningen tot de Babylonische ballingschap, vanaf waar je globaal kunt stellen dat de buitenbijbelse geschiedenis het overneemt.
Verderop in het boek (p. 90) komt Ine-Lou nog even terug, wanneer iemand uitleg geeft over de aarde en de continenten (zie De aarde hieronder). Ze geeft in rap tempo een paar argumenten voor de snelle vorming van aardlagen tijdens de vloed, zoals catastrofale plaattektoniek (ook bij De aarde), polystrate fossielen en de snelle vorming van steenkool en olie. Ze doet ook een poging tot het verklaren van de volgorde in het fossielenbestand (de onderste dieren konden niet snel wegkomen, de bovenste wel) en schrijft dus toe aan een alles-is-zondvloed model, wat maar weinig Nederlandse creationisten doen. Ook dit geeft weer aan dat Dekker zich niet heeft ingelezen. Zijn tegenwerpingen hierop volgen bij De Aarde, Fossielen en Ouderdom van de aarde. De reactie op dit spervuur van creationistische beweringen wil ik er nog wel graag bij pakken:

‘Dat is dus niet hoe ik erover denk. Of hoe de wetenschap erover denkt.’

Ja, want ‘de wetenschap’ is immers foutloos, en helemaal objectief, en… een abstract concept dat helemaal niet kan denken! Maar ja, Dekker stelt alles in het werk om een karikatuur te schetsen van creationisten.
Op pagina 115 komt Anna (de dochter van Ine-Lou) even aan het woord.

‘De evolutietheorie is niet eens bewezen. Het is alleen maar een theorie. Dus.’

Helaas hoor ik inderdaad veel mensen goed bedoeld dit beweren. Maar er is wel een verschil tussen zomaar een theorie en een wetenschappelijke theorie. Je moet dus nooit stellen dat evolutie onbewezen is omdat het een theorie is. Er zijn veel betere argumenten. Maar ook dat past weer binnen het schetsen van een karikatuur door Cees. Zie Evolutietheorie voor een reactie hierop, en op de reactie van oom Jeroen.

Galileo’s ‘clash’ met de kerk

Galileo
In een kadertje op pagina 55 wordt de klassieke misvatting over Galileo en de paus aangehaald. Galileo zag manen om Jupiter draaien, concludeerde daaruit (aldus Dekker) dat de aarde om de zon draait en dat mocht niet van de paus, want dat was tegen de Bijbel. De Galileo-affaire kun je echter helemaal niet gebruiken om wetenschap tegenover de Bijbel te zetten! (33) Wat Galileo ontdekte druist helemaal niet in tegen de Bijbel, maar tegen het aristoteliaanse wereldbeeld dat vanaf de middeleeuwen met de Bijbel werd vermengd, mede dankzij de werken van Thomas van Aquino. Toch wordt dit geschil al decennia lang door evolutionisten aangehaald om een valse tegenstelling tussen geloof en wetenschap op te werpen en Bijbelgetrouwe christenen in een kwaad daglicht te stellen. Galileo had niet zo zeer een probleem met de kerk (wel met de paus, maar dan meer op persoonlijk vlak) en al helemaal niet met de Bijbel, maar met de wetenschappelijke consensus van zijn tijd. Galileo heeft er toe bijgedragen om de valse wetenschappelijke consensus van de 17e eeuw omver te werpen. Laten we hopen dat het ons lukt om de valse wetenschappelijke consensus van de 21e eeuw over evolutie omver te werpen.

De Bijbel
Vanaf pagina 54 verschijnt er een dominee ten tonele. Het is te hopen dat deze dominee niet model staat voor de gemiddelde Nederlandse dominee (zie ook Nog enkele opvallende zaken hieronder). Je hoort de drogredenen van Dekker door de woorden van de dominee heen:

‘Dat klopt,’ zei de dominee. ‘Er staat in de Bijbel dat God in zes dagen alles gemaakt heeft. Dus het lijkt heel makkelijk. (…) Maar er staat ook in de Bijbel dat God een zon is. (…) Kijk, en hier staat dat God een rots is. Is God een rots?’ (34)

Het is jammer (ik durf zelfs te stellen: misleidend!) dat de auteurs niet erbij zeggen naar welke Bijbelteksten ze verwijzen. Deze teksten die de dominee aanhaalt komen uit de Psalmen. Psalm 84:12 en (onder andere) Psalm 18:3 (35). Het hele boek Psalmen is poëzie, en daarmee van een hele andere klasse dan Genesis (proza). Door te stellen dat een letterlijke lezing van Genesis ook betekent dat je bijvoorbeeld de Psalmen of de gelijkenissen van Jezus letterlijk moet lezen is complete onzin, waar iedereen met een klein beetje Bijbelkennis (of zelfs maar gewoon kennis van de Nederlandse taal) zo doorheen kan prikken. Het is appels met peren vergelijken.
De dominee gaat verder door te stellen dat de Bijbel is opgeschreven in de taal van de tijd. De achterliggende gedachte hierbij is dat men vroeger minder kennis had over de natuur en de wereld (je hoort al het evolutiegeloof: men was vroeger minder ontwikkeld, men snapte dat nog niet), en dat God daarom in de taal van de tijd heeft uitgelegd hoe de wereld is ontstaan. Op pagina 144 doet hij dat nog eens. Natuurlijk is ook dat complete onzin. Zover ik weet komt de oudst bekende vorm van de evolutietheorie van de Grieken (36), maar die heeft mogelijk nog een (veel) oudere basis gehad. Mensen in Bijbelse tijden zouden de evolutietheorie echt wel begrepen hebben. Het zou misschien wat minder ‘wetenschappelijk’ onderbouwd zijn dan vandaag de dag, maar het concept is in essentie hetzelfde. Als God evolutie had gebruikt, zou Hij dat prima aan de Israëlieten uit hebben kunnen leggen.
In een boek als Topnerd Tycho kan de dooddoener dat de Bijbel geen natuurkundeboek is niet ontbreken:

De dominee vertelde dat de Bijbel geen natuurkunde boek was met een stappenplan van hoe je een heelal in elkaar zet.

Nee, dat klopt. De Bijbel is geen natuurkundeboek. Maar betekent dat dan automatisch dat wat de Bijbel over de natuur te vertellen heeft onjuist is? Daarbij, we kunnen het argument natuurlijk ook gewoon omdraaien: Topnerd Tycho is ook geen natuurkundeboek…
Niet alleen de dominee, maar ook meester Jan Jaap geeft aan niet veel van wetenschap te weten. Maar blijkbaar ook niet van de Bijbel. Op pagina 71 zegt hij namelijk:

‘Vroeger dachten de mensen dat de zon om de aarde heen draaide. En ze dachten dat de aarde plat was en vier hoeken had. En dat ie op palen stond.’

Dit was een stukje dat Corien op het symposium (31) voorlas, waarbij ik letterlijk in de lach schoot. Zoals ik ook bij die post al heb aangehaald (en in reactie op de comments heb gezegd) leerde de Bijbel helemaal geen wereldbeeld, laat staan dat van een platte aarde met vier hoeken die op palen stond (37). Net als de dominee haalt ook de schoolmeester de Bijbelse genres door elkaar. Deze referenties staan namelijk ook weer in teksten die als metafoor opgevat moeten worden, als ze al in de Bijbel staan! In de Bijbel staat namelijk nergens dat de aarde plat is. De vier hoeken kom je tegen in teksten als Jesaja 11:12 en Openbaring 7:1. Het woord dat met ‘hoek’ vertaald wordt kan beter vertaald worden met ‘uiterste’ (Hebreeuws) of ‘kwadrant’ (Grieks) en lijkt eerder op de windrichtingen te duiden als algemene term, niet om een wereldbeeld te schetsen van een hoekige aarde (38). Voor de pilaren is er maar één tekst die dit ondersteunt (1 Samuël 2:8), in het gebed van Hannah, en de context laat zien dat het hier helemaal niet om een wereldbeeld gaat (39). Dat de zon opkomt en ondergaat zeggen we vandaag nog steeds, daarmee doen ook wij, de hoogst ontwikkelde Homo sapiens sapiens, de wijze, wijze mens, geen wetenschappelijke uitspraak. Om op basis van teksten als deze te beweren dat mensen in Bijbelse tijden dit daarom echt geloofden is op z’n best onzin en op z’n slechtst moedwillige misleiding.
Hetzelfde geldt trouwens voor de leer dat je evolutie in de Bijbel kunt passen. Want hoewel er enkele teksten zijn waar je met veel gestuntel uit kunt concluderen dat de Bijbel een platte aarde met hoeken op pilaren zou onderwijzen, zijn er tal van teksten die een zesdaagse schepping ondersteunen. Ja, ook in de Psalmen en andere poëtische of profetische teksten, maar ook in de tien geboden (Exodus 20:11), de evangeliën (Lukas 3), de apostolische brieven (Romeinen 5, 1 Korinthe 15, 2 Petrus 3) en zelfs in het onderwijs van Jezus (Mattheüs 19:5). Niet enkele teksten, maar zelfs hele hoofdstukken.
Deze zaken (over het waarneembare heden) worden vervolgens door de meester gelijk gesteld met de evolutietheorie (over het onwaarneembare verleden):

‘En als je weet dat de aarde rond is, kun je dan nog steeds in God geloven?’

Jup, non sequitur. Beide zaken hebben niets met elkaar te maken.
Als je de schepping loslaat, hoe zit het dan met andere Bijbelse wonderen? Je hebt geen objectieve basis meer om te beoordelen welke wonderen je wel of niet gelooft, het komt gewoon op je eigen inzicht aan – en Spreuken 3:5-6 waarschuwt ons om niet op ons eigen inzicht af te gaan.
Zo staat er op pagina 101-102 een vraag van Tycho: hoe zit het met andere wonderen?

Denkt u dat Jezus over het water heeft gelopen? (…) En denkt u dat hij [sic] echt weer levend is geworden? (…) En het water van de Rode Zee [sic] dat opzij ging (…)?

Oom Jeroen stelt vervolgens dat God natuurwetten heeft gemaakt (wat ik van harte onderschrijf) en dat God, als Hij daar een goede reden voor heeft, die natuurwetten kan doorbreken. Dekker zoekt wel naar naturalistische verklaringen, bijvoorbeeld dat God het bij de doortocht door de Rietzee hard liet waaien (ik heb nog nooit gezien dat het water dan als een muur aan twee kanten oprijst…). Ook de wonderen van Jezus waar Tycho naar vraagt accepteert Dekker gewoon.
Hier zet Dekker zijn eigen geloof ook weer uiteen. Het lijkt bijna alsof hij op zoek is naar validatie: “Ik denk…”, “Dus geloof ik…”, “En ik geloof…”, “En ik geloof…”.

Dekker gaat verder:

Die wonderen hebben eigenlijk altijd een bijzondere betekenis. (…) God wil er iets belangrijks mee laten zien.

Helemaal mee eens! Maar… waarom dan al die moeite doen om het scheppingswonder te ontkrachten? God doorbrak de natuurwetten bij de schepping (overigens – als je in evolutie gelooft moet je ook geloven dat daar natuurwetten doorbroken zijn (40)). Wat wilde God daarmee zeggen? Dat Hij de Schepper is van hemel en aarde. Niet een willekeurig proces. Niet een onpersoonlijke kracht. Niet aliens, of Allah, of Zeus, of Boeddha. Hij. JHWH.

Helemaal op het eind komt de dominee weer even terug (p 142). Dekker geeft daar aan zijn jonge lezertjes de opdracht mee om de verschillen te zoeken tussen Genesis 1 en Genesis 2. Alsof het twee verschillende scheppingsverhalen zouden zijn. Zo wordt het vaak gepresenteerd, maar dan doe je geen recht aan de Hebreeuwse tekst (41). Op deze manier leert hij kinderen aan dat de Bijbel niet te vertrouwen is, maar wetenschap onfeilbaar is. Precies het omgekeerde van wat de Bijbel ons leert!

Koolstof 14
Nadat paardenmoeder Ine-Lou de klas heeft vertelt over C-14 legt professor Jeroen uit waarom dit argument ongeldig is (p. 61).

Met koolstof 14 kun je heel goed meten hoe oud iets is. (…) Maar dat kan alleen bij dingen die niet ouder zijn dan 40-50.000 jaar. Bij oudere dingen (…) krijg je last van storingen. Er kan bijvoorbeeld een beetje modern koolstof in de olie zijn gekomen, al in de grond. Of toen je de olie overschepte in het meetapparaat. Of de machine (…) geeft soms een fout signaal en dan denk je dat je koolstof 14-atomen ziet maar die zijn er dan toch niet.

Ja, dat is natuurlijk gewoon smoesjes verzinnen om de metingen weg te verklaren die niet binnen je model passen. De evolutietheorie moet van de feiten worden gered, dus moet je met een paar ad hoc-verklaringen aan komen zetten. Er zijn nog al wat dingen mis met deze beweringen. Ten eerste: als er te weinig koolstof 14 in je sample zit, dan zal je apparaat een waarde van 0 aangeven (42). Ten tweede: door te zeggen dat je sample verontreinigd is, zeg je a) de wetenschappers in deze laboratoria zijn onzorgvuldig en b) ik kan geen enkele C-14 waarde vertrouwen want je weet niet welke samples wel of niet verontreinigd zijn. Daarbij, verschillende steenkoollagen die met C-14 gedateerd worden geven consistent dezelfde waarde, wat verontreiniging hoogst onwaarschijnlijk maakt. Maar er is nog meer. Hoewel Dekker en Oranje terecht melding maken van radioactief koolstof 14 in steenkool, vergeten ze voor het gemak maar even dat er óók radioactief C-14 in diamanten is gevonden (43). Diamanten zouden een nog hogere ouderdom hebben dan steenkool, en zijn de hardste natuurlijke substantie die we kennen. Diamanten raken niet van buitenaf verontreinigd. Als je daar een meetbare hoeveelheid C-14 in aantreft is er maar één logische conclusie: deze glimmers zijn jong! Er is ook nog een tweede logische conclusie, die Dekker ook niet prettig zal vinden: radiodatering werkt niet en we kunnen het derhalve niet meer gebruiken!
De conclusie van dit stukje is dat je olie en steenkool op ‘andere manieren’ moet dateren. Welke manieren dat dan zijn? Geen idee. Dat leggen ze niet uit. En daar is onze topnerd die anders altijd het naadje van de kous wil weten blijkbaar tevreden mee. Tycho plaatst oom Jeroen op een voetstuk, zoals Oranje dat met Dekker doet (zie Slot).

Rudimentaire organen
Net als je denkt dat het niet erger kan appt oom Jeroen Tycho het volgende (p. 65):

Je stuitje heb je nergens voor nodig. Maar het is eigenlijk een overblijfsel van de staart die onze voorouders hadden!

We hebben al eerder gezien dat Dekker met achterhaalde argumenten aan komt zetten, maar deze spant de kroon! Het valt mee dat Dekker niet Haeckels embryonale recapitulatie aanhaalt, die zou zo in dit boek passen (44). Maar goed, het stuitje dus. Negens voor nodig. Ook niet voor de spieren die er aan gehecht zitten, waardoor je kunt zitten en staan (45). Wat zeg je er van, Cees? Zullen we jouw stuitje eens verwijderen? Dan is het pas wetenschap, want dan kunnen we zien of je het echt nergens voor nodig hebt.

Hoewel niet expliciet wordt gezegd dat de appendix ook een rudimentair orgaan is wordt deze wel twee keer aangehaald. Op pagina 105 vertelt één van de kinderen enthousiast dat zijn blinde darm eruit is gehaald vanwege gezondheidsredenen, en op pagina 138 gaan de kinderen als toneelspel de meester opereren, door te zeggen dat zijn blinde darm eruit moet. Het lijkt mij dat deze verwijzingen niet toevallig zijn.

De evolutietheorie
Op pagina 76 vraagt Tycho aan oom Jeroen of de evolutietheorie is bedacht door mensen die niet in God willen geloven. Het antwoord van Jeroen hierop is:

Nee (…). De evolutietheorie is ontdekt door wetenschappers die in de natuur zochten hoe alles werkt. (…) Ze ontdekten dat het leven heel geleidelijk is ontstaan. [Nadruk toegevoegd]

Die wetenschappers leefden dan blijkbaar al in het oude Griekenland en China (36). De evolutietheorie is helemaal niet ontdekt! Ze is bedacht, in de moderne vorm (al is deze al lang en breed achterhaald) door Charles Darwin. Die ‘m weer van zijn opa Erasmus, een vooraanstaand vrijmetselaar, had overgenomen. Darwin had nooit een evolutietheorie kunnen bedenken als hij niet de boeken van Charles Lyell had gelezen, waarin hij pleit voor een hoge ouderdom van de aarde. En wat waren de intenties van Lyell?

To free science from Moses.

De wetenschap bevrijden van Mozes (Genesis) (46). Nou, dat is ze gelukt. Beweren dat evolutie niet bedacht is om aan God te ontsnappen is onzin. Ook evolutie-evangelist Richard Dawkins schrijft:

Darwin made it possible to be an intellectually fulfilled atheist. (47)

Evolutie heeft niets met waarnemingen van wetenschappers te maken. Evolutie gaat immers te langzaam (volgens Darwin) of te snel (volgens de punctuated equilibrium theorie van Gould (48)) om waargenomen te worden. De genetische veranderingen die men waarneemt passen veel beter binnen een scheppingsmodel: men ziet verlies van informatie en afname van genetische complexiteit. Dat kun je verwachten als je uitgaat van een perfecte schepping die al zo’n 6.000 jaar aan de vloek onderhevig is. Maar niet als je uitgaat van miljoenen jaren van opwaartse evolutie, dan moeten de veranderingen netto positief zijn. In de woorden van evolutionist en geneticus Alexey Kondrashov:

Why have we not died 100 times over? (49)

Het aantal negatieve mutaties is veel hoger dan het aantal positieve mutaties. Lange tijd is niet de oplossing, maar werkt juist mee aan het probleem!

(A)theïstische evolutie
Een vraag die wel eens voorbij komt voor theïstisch evolutionisten, ook op het symposium in Amersfoort (31) is wat nu eigenlijk het verschil is tussen een door God geleide variant van de evolutietheorie en de puur naturalistische variant. Want, laten we wel wezen: zelfs met een microscoop kun je tussen deze twee plaatjes de verschillen niet zien. Ook Tycho stelt die vraag aan zijn oom. Het antwoord op pagina 81-82 is bedroevend. Oom Jeroen draait op een Cees Dekker-achtige manier om het antwoord heen, en gebruikt anderhalve pagina om geen antwoord te geven.
Oom Dekker Jeroen zet hier weer zijn eigen geloof uiteen:

Ik geloof niet dat alles zomaar toevallig is ontstaan. Ik geloof in God die een plan had met de schepping.

Ik vraag me af hoe hij dan bepaalt wat dat plan was. De Bijbel kun je immers niet gebruiken, daar staat iets heel anders in. Dan geeft hij drie argumenten:

1. Wetenschap kan niets zeggen over toeval of plan, het omschrijft alleen zaken. (Opvallenderwijs noemt hij hierbij ook hoe de zwaartekracht werkt – maar dat weten wetenschappers nog niet eens! (50). Ja, je kunt uitrekenen wat de aantrekkingskracht is tussen twee objecten van bekende massa en met bekende onderlinge afstand, maar wat zwaartekracht precies is…?).
2. Wetenschap kan niet bewijzen dat God bestaat, ook niet dat God niet bestaat. (Klopt, wetenschap kan daar geen uitspraken over doen. Evenals over het verleden, overigens. Dus waarom zou je atheïstische wetenschappers op het ene punt wel volgen, en op het andere niet? Het is gewoon je eigen geloof samenstellen op basis van wat je zelf het prettigst vindt!).
3. Aanwijzingen dat God bestaat. Hier komt een intelligent ontwerpargument om de hoek kijken, maar wel eentje gebaseerd op de oerknal, namelijk de zwaartekracht. Als de zwaartekracht ietsjes sterker was geweest, zou het heelal na de oerknal weer geïmplodeerd zijn. Ietsjes zwakker, en er zouden geen sterren kunnen vormen. Maar ja, dat gaat wel weer uit van een oerknal (er zijn andere, veel betere ontwerpargumenten, zoals de verhouding tussen de zwakke en de sterke kernkrachten die atomen bij elkaar houden, maar niet zo sterk dat ze geen bindingen aan kunnen gaan, of de unieke positie van de aarde ten opzichte van de zon, de zon vergeleken met andere sterren, etc.). Om de kans dat het heelal toevallig is ontstaan te omschrijven gebruikt Dekker de volgende analogie:

De kans dat het heelal toevallig ontstaan is, is net zo groot als wanneer iemand geblinddoekt met een pijltje gooit naar een gigantisch groot dartbord – een dartbord dat net zo groot is als het heelal (een dartbord van 13 MILJARD LICHTJAAR breed!). [Nadruk in origineel]

Dekker heeft eerder uitgelegd dat het heelal een inflatie doormaakt. Maar vervolgens vergeet hij die inflatie mee te nemen in de berekening van het dartbord. Ten eerste is het niet 13 miljard lichtjaar, maar 13,8 (op pagina 45 verbetert Tycho een moeder die het over 10 miljard jaar had). Ten tweede is dat niet de breedte van het universum, maar de straal. De diameter is 2x de straal, en zou dus op 27,6 miljard lichtjaar uitkomen. En ten derde is daar de inflatie, de ruimte is opgerekt terwijl het licht erdoor suisde. Hierdoor komt men op een diameter van het heelal van 92 miljard lichtjaar (51). En dit allemaal volgens het model waar Dekker zelf in gelooft!
Je zou verwachten dat de oorsprong van het leven nog één aspect is waar Dekker God voor nodig heeft in zijn theorie. Maar nee, ook daar mag God geen rol spelen (zie Ontstaan van het leven hieronder).
Tycho vraagt of je als wetenschapper wel in God kunt geloven. Oom Jeroen antwoordt op pagina 139-140 dat dat wel kan, omdat hij zich nog steeds kan verwonderen over de schepping. Gelukkig maar, Cees. Maar het enige voorbeeld wat hij erbij geeft is de sterrenhemel en Psalm 19. Niets over evolutie.

Mount Everest

De aarde
Een tante van één van de leerlingen is aardrijkskundejuf op het voortgezet onderwijs en komt wat vertellen over de opbouw van de aarde. Daarvoor gebruikt ze een ei als model van de aarde, een redelijk goede vergelijking. Natuurlijk moet zij dan wel vertellen dat de werelddelen in de loop van miljoenen jaren zich over de aarde verspreid hebben (p. 89). Plaattektoniek is een elegant wetenschappelijk model, maar verklaart veel zaken niet die je met catastrofale plaattektoniek (hetzelfde model, maar dan geen miljoenen jaren maar tijdens het zondvloedjaar) wel kunt verklaren (52).
Dekker en andere evolutionisten gaan er van uit dat de continenten altijd met dezelfde snelheid bewogen hebben. Dat is het uniformiteitsprincipe dat James Hutton bedacht heeft (53). Dit is ondertussen al lang weerlegd op veel gebieden van de geologie, maar
bij plaattektoniek houdt het nog stand. Dekker haalt in dit stukje onbedoeld een argument voor de zondvloed aan, namelijk dat je fossiele schelpen in het Himalayagebergte kunt vinden. Dat geeft aan dat ook dit gedeelte van de wereld ooit onder water stond.
Volgens deze tante Sibel lag Nederland zo’n 250 miljoen jaar geleden bij een zee in een woestijnklimaat, waardoor zout in de grond is gekomen. Met het indampingsmodel van zout is veel mis. Zo ontbreken bijvoorbeeld fossielen en verontreinigingen in het zout die je zou verwachten als het om een indampingszee gaat. Een veel betere verklaring is het model van Stef Heerema over een vulkanische oorsprong van zout (54). Over dit onderzoek heb ik in augustus een lezing gehouden in de VS (55).

Fossielen
Tijdens de uitleg van tante Sibil kwam Ine-Lou, het model van de creationist, weer binnen, met een paar korte opmerkingen. Tycho legt deze voor aan zijn oom. Het argument voor polystrate fossielen wimpelt hij af met

Zulke verhalen hoor je steeds weer opnieuw, maar als je het dan goed onderzoekt blijkt dat het niet klopt. Of dat er een goede verklaring voor is: verschuiving van aardlagen bijvoorbeeld. (p. 92)

Nou, ik moet de eerste aardlaag nog zien die verschuift en dan een boom rechtop in zich opneemt, zonder dat de boom of

Polystrate boom

de aardlaag breekt. Nee, deze fossielen kunnen alleen maar ontstaan als de lagen vochtig zijn (56).
Volgens Dekker kun je uit het fossielenbestand evolutie afleiden. Hij geeft hiervoor twee voorbeeldjes: tiktaalik en archeopteryx. De twee beste voorbeelden van overgangsfossielen. Maar tiktaalik kan helemaal geen overgangsvorm zijn geweest (57), want er waren 20 miljoen jaar eerder al pootafdrukken van volledig ontwikkelde tetrapoden (58). En archeopteryx was gewoon een vogel (59). En er is zelfs een complete vogel gevonden die veel ouder is dan archeopteryx, protoavis. Dat betekent dat archeopteryx niet de voorouder van vogels kan zijn (60).

Ouderdom van de aarde
Op p. 92-93 schrijft Jeroen:

Aan alles kun je zien dat de aarde veel ouder is dan 6000 jaar: aan de aardlagen, aan de boomringen (er is een boom die bijna 12.000 jaar oud is), aan de sneeuwlaagjes op de noordpool (die gaan 700.000 jaar terug). Je kunt het meten, en die metingen zijn heel betrouwbaar.

Weer dat onwankelbare geloof in de wetenschappelijke methode. De metingen kunnen betrouwbaar zijn (hoeveel kan er fout gaan aan het tellen van sneeuwlaagjes en boomringen…?) maar de interpretatie daarvan hoeft helemaal niet te kloppen. Ook hier weer het uniformiteitsbeginsel: men gaat er van uit dat bij de boom en bij de sneeuwlaagjes elk jaar één laagje gevormd wordt. Dat hoeft helemaal niet zo te zijn, er kunnen vele laagjes in één dag ontstaan (61).

Soortvorming
Schijnbaar uit het niets vraagt Tycho ook nog aan zijn oom of God niet alleen de hoofdsoorten heeft gemaakt (p. 93). Dekker doet ontzettend zijn best om alle creationistische theorieën en modellen van Nederlanders onderuit te halen voordat ze geponeerd worden. Dit is een aanval op het werk van Peter Borger (62). En ook dit antwoord is weer geen echt antwoord:

Tuurlijk zou dat kunnen. God kan alles. (…) Wij mogen uitzoeken hoe God de wereld gemaakt heeft, en we zijn erachter gekomen dat hij [sic] dat heeft gedaan in een lang evolutieproces.

Nope, geen antwoord. Gewoon weer een autoriteitsargument. “Ik ben de wetenschapper, en ik heb ontdekt dat dit klopt.” Als Dekker écht de instelling had gehad dat wij uit mogen zoeken hoe God de wereld gemaakt heeft, waarom begint hij dan niet bij Gods omschrijving van hoe Hij de wereld heeft gemaakt?
Ook op pagina 114-115 gaat het over soortvorming. De klas krijgt de opdracht om eigenschappen van verschillende dieren op te zoeken. Als ze naar het totaalplaatje kijken maken ze ineens de enorme gedachtesprong

We hadden een heleboel verschillende dieren onderzocht (…). Ze hadden heel veel dingen hetzelfde.
Ze werden alleen steeds ingewikkelder.
Bacteriën.
Bacteriën met een staartje.
Een platworm.
Vissen met kieuwen.
Vissen met longen, die ook buiten het water konden overleven.
Vissen met vinnen die ze als pootjes konden gebruiken.
Dieren die in het water en op het land konden leven.
Reptielen.
Zoogdieren.
‘Het lijkt er op dat ze van elkaar afstammen,’ zei [Tycho].

Nee. Dat lijkt er helemaal niet op. Je moet al ontzettend met het plaatje spelen en het beïnvloeden wil je enigszins op een volgorde als deze uitkomen. Daarbij, de ‘vissen met vinnen die ze als pootjes konden gebruiken’ gebruiken hun vinnen helemaal niet als pootjes! (63)

IJstijd
Als onderdeel van hun schoolreisje gaat de klas naar Drenthe om hunebedden te bekijken. In een infoblokje op pagina 98 staat:

150.000 jaar geleden was het in Nederland vreselijk koud. Het vroor zomer en winter en er kroop een gletsjer van Scandinavië helemaal naar Nederland toe. Die gletsjer nam enorme keien mee: stukken rots die onder in bergen zaten.

Het eerste wat mij opviel is dat die stukken rots schijnbaar onder in bergen zaten. Zo van: we tillen een berg op, halen er een stukje rots onder uit, en leggen de berg weer terug. Vast niet zo bedoeld, maar wel verwarrend geschreven.
En dan is daar natuurlijk weer de hoge ouderdom. Het mooie van de ijstijd is dat je deze helemaal niet kunt verklaren met seculiere modellen! Wel met een zondvloedmodel (64). De hoge ouderdom komt van varven (aardlaagjes in wat vroeger een smeltwatermeer was aan de voet van een gletsjer). Die worden geïnterpreteerd als jaarlijkse laagjes, maar kunnen prima ontstaan met warmere en koudere perioden binnen een jaar. Ook hier vaart Dekker blind op het achterhaalde uniformiteitsbeginsel.

Darwins theorie

Zoals eerder gezegd stelt een van de kinderen dat evolutie slechts een theorie is. Daarmee bedoelt ze dat evolutie niet een voldongen feit is, en dat je er niet dogmatisch over moet zijn (65). De opmerking die creationisten in de mond word gelegd is verkeerd. Maar de respons van Dekker als oom Jeroen is nog veel verkeerder:

Dat de soorten (…) ontstaan zijn in een lang proces van evolutie is gewoon bewezen. (…) Er zijn talloze aanwijzingen uit verschillende vakgebieden dat dat zo is. Je ziet het in de fossielen. Je ziet het in het DNA. En iedere keer weer blijkt: de evolutietheorie klopt, en staat zo vast als een huis.

Dekker haalt hier feit en interpretatie door elkaar heen. Je ziet namelijk helemaal geen evolutie in de fossielen. Het ontbreken van elke vorm van missing link tussen twee verschillende fossielen is daar getuige van (66). En in het DNA? Daar zie je alleen maar aanwijzingen voor een Ontwerper! De verschillen tussen bijvoorbeeld mens en chimpansee zijn zo ontzettend groot dat je zelfs met 5 miljoen jaar van evolutie dit niet kunt bewerkstelligen (67).
Oom Jeroen gaat verder met het uitleggen dat, wanneer je olifanten lang genoeg zou isoleren, ze naar een andere soort evolueren. Maar dat duurt te lang om waar te nemen. Evolutie gaat immers met kleine stapjes. Nou ja, behalve in het fossielenbestand dan (48), maar dat is oom Jeroen al lang weer vergeten. Dus laten we maar naar bacteriën kijken. Die delen ontzettend snel, en je krijgt dus binnen afzienbare tijd heel veel generaties. Maar… bacteriën blijven bacteriën (68).

De auterus maken ook nog eens een ontzettende rekenfout in dat stukje op bladzijde 116. Daar staat namelijk:

“Als je evolutie aan het werk wilt zien, kun je beter een bacterie gebruiken. Een bacterie splitst zich al na 20 minuten in twee dochters. Na 40 minuten heeft een bacterie dus al vier kleindochters. En na een uur is ze al overgrootmoeder van acht kleintjes! Na 12 jaar zijn er meer dan 300.000 achterachterkleinkinderen. En die kunnen best wel verschillen van hun betovergrootmoeder. Die bacteriën evolueren dus.”

12 jaar x 365,25 dagen/jaar x 24 uren/dag x 3 verdubbelingen/uur = 315.576 generaties bacteriën. Die eerste bacterie heeft zich meer dan 300.000 keer gesplitst (verdubbeld). Als je wilt weten hoeveel achterkleinkinderen er theoretisch gezien zijn in enkel de laatste generatie, moet je 2^315.576 doen (dat is 2x2x2x2x2…, en dan driehonderdduizend keer! Als je dit op een rekenmachine intikt krijg je een overflow error: het getal is te groot. Een online rekenmachine gaf aan ‘oneindig’). Het totale aantal bacteriën, aangenomen dat er geen dood gaan, is 2^315.577-1.

En dan krijg je het argument van de antibioticaresistentie. Wat helemaal geen argument voor evolutie is (69, 70). Uit bevroren bacteriën (van vóór de ontdekking en toepassing van antibiotica) kun je zelfs afleiden dat de resistentie al in het DNA aanwezig was vóór het medicijn er was (71). Dat betekent dus dat antibioticaresistentie helemaal geen argument voor evolutie is. Wat is het dan wel? De resistente bacteriën hebben genetische foutjes waardoor ze minder goed functioneren. Maar door die genetische foutjes werken de antibiotica ook niet goed meer. Deze sterk verzwakte bacterie, die in een normaal milieu het zou afleggen tegen zijn sterkere soortgenoten, komt nu beter uit de bus omdat de soortgenoten niet overleven in een antibiotica-milieu (69).
In Naturalis wordt de kinderen verteld dat je de evolutietheorie kunt vergelijken met een film waar maar een paar beeldjes van zijn gevonden. Dat is al een hele grove generalisatie. Want wie zegt dat al die fragmentjes bij dezelfde film horen? Nee, men ontdekt fragmentjes, gelooft dat het filmbeeldjes zijn die tot één goedlopend verhaal kunnen worden gemaakt. In de DVD Achilleshiel van Evolutie wordt het beeld van een puzzel gebruikt (69). Dekker zegt:

Al die aparte fotootjes passen in dezelfde film. Je kunt ze zo op de juiste plek invoegen. (p. 129).

Ja, als je weet hoe de film behoort te lopen. Maar als je dat niet weet? Anders gezegd: als je een puzzel hebt, waarvan het plaatje op de doos ontbreekt? Dan wordt het een stuk moeilijker. Dekker schetst hier het beeld dat de evolutietheorie niet alleen de enige juiste verklaring is, maar ook nog eens zomaar direct uit de feiten blijkt. Een versimpeld beeld neerzetten voor kinderen is prima, maar dit is gewoon misleiding. Het aantal beeldjes dat gevonden is dat de evolutietheorie bevestigt is klein, daarom moet de evolutietheorie ook steeds aan de feiten worden aangepast, maar ze passen allemaal prima binnen het scheppingsmodel.
Op de volgende pagina gaat Dekker ook over op het beeld van een incomplete puzzel.

Je ziet ondanks de gaten toch hoe het plaatje eruit moet zien.
De evolutietheorie lijkt ook een beetje op een puzzel waaruit nog stukjes ontbreken. Jammer dat je die stukjes nog niet hebt. Maar de stukjes die je hebt, passen maar op één manier. En ze passen zo perfect, dat je zeker weet: dit moet wel kloppen. Je had die puzzel niet op een andere manier in elkaar kunnen leggen.

De gaten zijn zo enorm groot, dat je er helemaal niet een duidelijk evolutiebeeld uit kunt destilleren. Maar de gaten worden steeds meer opgevuld. En het beeld dat naar voren komt? Dat van een jonge aarde en wereldwijde zondvloed!
Elders zegt hij (p. 133) dat je op basis van DNA kunt concluderen dat alles familie van elkaar is, en dat je een stamboom kunt maken. Dat kun je doen. Maar dan heb je volgens mij wel een verouderd beeld van de puzzel. Een veel beter beeld is om niet één stamboom, maar een bos te maken van geschapen basistypen (62, 69).

De variaties tussen vinkensnavels passen prima binnen het scheppingsmodel en zijn geen bewijs voor evolutie: vinken blijven vinken.

Darwin
En dan volgt het grootste kader van het boek: een hommage aan Charles Darwin. Dekker geeft een biografie van Darwin, waarin hij simpelweg stelt:

Charles ontdekte iets waar hij al eerder over had gelezen: dat de aarde heel erg oud was. En dat leven in de loop van de tijd was veranderd.

Als uitleg volgt het voorbeeld van de vinken (soortvorming, verandering binnen het geschapen basistype (62)). Dekker legt in dit voorbeeld mooi uit hoe vinken met bepaalde snavels beter konden overleven en anderen uitstierven. Natuurlijke selectie. Maar… natuurlijke selectie kan alleen maar selecteren, niet creëren. Met andere woorden: de genetische informatie voor de verschillende snavels was al aanwezig! Wat je hier ziet (en ook bij alle andere voorbeelden uit Darwins Origin (72)) is een verlies van informatie. Degeneratie (73).
Natuurlijk komt ook survival of the fittest voorbij. Maar Dekker vertaalt fittest niet met ‘best aangepaste’, maar met ‘sterkste’. Weer een misrepresentatie van de evolutietheorie.

Wetenschap
In het doorlopende kader over Darwin heeft Dekker ook een stukje over wetenschap opgenomen.

Wetenschappers doen niks liever dan met grote kanonnen op elkaars theorieën schieten. Kijken of ze er een gat in kunnen krijgen.

Volgens Dekker hebben ze dat ook met Darwin gedaan, maar zijn theorie bleef standhouden. Dekker weet blijkbaar niet dat de evolutietheorie van 150 jaar geleden er heel anders uitzag dan nu. Darwin besteedde twee complete hoofdstukken aan hoe incompleet het fossielenbestand is (72), en aan andere tegenwerpingen zoals onherleidbaar complexe organen als het oog (als één onderdeeltje mist, kan het geheel niet functioneren en is er ook geen selectiedruk). Nu, na 150 jaar, bestaan die problemen nog steeds. Maar de theorie is ondertussen op allerlei manieren gestut.
Nog een bijkomend verschijnsel is dat evolutie helemaal geen degelijke wetenschappelijke theorie is. Het is een theorie die alles kan verklaren. En een theorie die alles verklaart, verklaart niets (3, 74). Als je met een kanon op evolutie schiet, wordt de kogel opgevangen in de drilpudding en een onderdeel ervan. Je ziet dat bijvoorbeeld bij de ad hoc verklaring die Dekker geeft over de polystrate bomen (zie Fossielen hierboven).

Links- en rechtsdraaiende aminozuren. Alleen de linksdraaiende variant wordt gebruikt in cellen, de rechtsdraaiende variant is giftig.

Ontstaan van het leven
Nou, dat is ook mooi. Op pagina 134 zegt Dekker eerst dat we niet precies weten hoe het leven is ontstaan, en vervolgens gaat hij vertellen over meteorieten die aminozuren meebrachten naar de aarde (die aminozuren zweven blijkbaar gewoon door het heelal, maar hoe ze daar gekomen zijn…?). Maar dan gaat het sprookje verder:

Die bouwsteentjes kunnen onder de juiste omstandigheden in elkaar klikken tot grotere bouwstenen (…). En als die moleculen in een vetbolletje terechtkomen [huh? Waar komt dat ineens vandaan Cees? -red.] dan heb je iets dat begint te lijken op een heel simpele cel. Zo is het waarschijnlijk gegaan: er kwamen steeds meer onderdelen in die bolletjes terecht – tot het uiteindelijk een echte, levende cel werd.

Dus, bouwstenen zweven zonder aanwijsbare oorsprong in de ruimte, worden door meteorieten naar de aarde gebracht, en vormen daar spontaan grotere moleculen die in vetbolletjes van onbekende oorsprong komen en als je maar genoeg onderdelen in die vetbolletjes stopt krijg je leven.
Nope. Werkt niet. Met aminozuren maak je eiwitten. Daarbij komt water vrij. Dat moet worden afgevangen, anders krijg je de omgekeerde reactie weer (75). En je krijgt een mengsel van links- en rechtsdraaiende aminozuren (in leven zitten alleen linksdraaiende) (76). Dan is er nog de wet van biogenesis – leven ontstaat alleen uit leven (40).

Aantal mensen
Dekker stelt op pagina 136 zonder onderbouwing dat er in totaal 100 miljard mensen op aarde geleefd hebben. 10.000 jaar geleden zouden dat er maar een paar miljoen zijn geweest en 30.000 jaar geleden maar enkele tienduizenden. Dat heeft hij waarschijnlijk afgeleid uit plaatjes als de grafiek hiernaast. Die grafieken lopen netjes door, maar springen altijd van een paar duizend jaar v. Chr. naar een paar miljoen jaar v. Chr. Als er zo veel mensen hebben geleefd (die ook hun doden begroeven), waar zijn dan alle graven? En als je een populatie hebt van enkele tienduizenden mensen wereldwijd die (bijna) niet groeit gedurende tienduizenden jaren, dan krijg je zo veel genetische foutjes dat de mensheid al lang zou zijn uitgestorven (77).

Het probleem van het lijden
Dat mag de dominee nog eventjes uitleggen aan het eind van het boek (p. 145). Hoe zit het nu met dood voor de zondeval? De kinderen vragen: is het dan nog wel een goede wereld, als er dood is? De dominee legt uit dat de wereld misschien niet ‘lief’ is maar wel ‘goed’, functioneel. Waarom dat Paulus dan de dood de laatste vijand noemt (78), tja, daar waagt de dominee zich niet aan…

Nog enkele opvallende zaken
Hier nog een paar dingen die opvielen. Puntjes die niet groot genoeg waren om hun eigen kopje te verdienen, zou je kunnen zeggen.

De evolutionist is een professor, maar de creationisten zijn in dit boek vooral bezorgde ouders en onwetende kindertjes. Op die manier krijg je dus geen evenwichtig beeld van de beide modellen, zoals ik dat altijd mensen voorschotel, maar enkel evolutie-indoctrinatie. Evolutie is immers wetenschap, want het is de professor die het vertelt. In een interview gaf Oranje toe dat ze graag ook een Bijbels model in haar boek zou willen verwerken, maar Dekker stak daar een stokje voor (4).

De dominee die de klas bezoekt geeft toe geen verstand te hebben van wetenschap (en laat dat ook blijken, zie Galileo hierboven). Daarom doet hij geen uitspraken over de ouderdom van de aarde en hoe het zit met schepping en evolutie. Of dit kenmerkend is voor Nederlandse dominees weet ik niet, zo veel ken ik er nu ook weer niet, maar het lijkt mij dat deze dominee toch wel wat geloofstwijfels heeft als hij niet eens achter de Bijbel kan staan. Ook in deze dominee klinkt Dekker door, die pleit voor boedelscheiding (79). Door meester Jan Jaap wordt de dominee erom geprezen dat hij toegeeft niet alles te weten. Het is alsof Dekker wil zeggen: “dominees van Nederland, ga je niet bemoeien met oorsprongsvraagstukken en laat dat aan de wetenschappers over.” Mijn antwoord hierop zou zijn: “dominees van Nederland, zorg ervoor dat je antwoorden hebt tegen de aanvallen van de satan op het Woord, zoals de geloofsbelijdenis van Nicea een antwoord was op het gnostiscisme en arianisme van die tijd.”

Op pagina 56 staan enkele anagrammen. De oplossing van anagram 2 (openen knak) is verkeerd (de correcte oplossing is pannenkoek, er staat pannekoeken, wat niet alleen een extra e nodig heeft maar ook nog eens een verouderde spelling is. Misschien een beetje zeuren, maar het past in de trend van mijn commentaar op dit boek: als je kinderen iets aanleert, leer het ze dan goed aan!

Op p. 61 geeft Tycho zijn oma voor haar verjaardag twee fossielen. Oom Jeroen legt uit dat de ene een afdruk is van een zee-egel, en de andere is een zwerfsteen van graniet. Wacht even? Tycho gaf toch twee fossielen? Sinds wanneer is een stuk graniet een fossiel? Cees Dekker zou moeten weten dat dit niet klopt. René Fransen (die volgens het dankwoord heeft meegelezen en foutjes eruit heeft gehaald) zou moeten weten dat dit niet klopt. Laat ik mijn statement van net nog maar even herhalen: als je kinderen iets aanleert, leer het ze dan goed aan!

De ouders van Tycho worden herhaaldelijk als anti-wetenschap afgeschilderd. Ze geloven niet in de evolutietheorie, maar willen blijkbaar ook niet inzien dat dit voor hun zoon een struikelblok is. Ik destilleer hieruit de onderliggende boodschap: “ouders, verdiep je in wat bij je kinderen speelt.” De ouders van Tycho komen sowieso niet heel sympathiek over. Vanuit zijn beleving worden zijn broertje en zusje voorgetrokken, en zijn ze alleen maar druk bezig met werken. Geen wonder dat hij naar oom Jeroen trekt.

Natuurlijk is het tof om extra informatie op internet in je boek te verwerken. Maar dit is natuurlijk ook gevaarlijk. Want soms werken links niet meer! Op pagina 67 staat een link (tinyurl.com/olifanthelpt) die naar een filmpje moet verwijzen, maar het Youtube account dat aan de video gekoppeld zat is verwijderd. Het boek is amper een week uit, en nu werkt het al niet meer. Geen groot kritiekpunt, maar wel jammer natuurlijk.

Naturalis

Een leuke toevoeging is een briefje dat Tycho en zijn vriend Sjoerd ophangen om te proberen gratis Naturalis in te komen (als je een dood dier meebrengt om op te laten zetten – wat later in het boek niet blijkt te kloppen). Daar staan twee telefoonnummers op. Helaas zijn beide nummers niet in gebruik. Dat, of Sjoerd en Tycho hadden om 0.10 op maandag hun telefoon uitstaan.

Zoals in iedere klas heb je ook een paar pestkoppen. Tom en Luuk zijn de slechteriken in dit verhaal, en zij zijn ook overtuigd van het ongelijk van evolutie (zonder met argumenten aan te komen zetten). Samen met Anne (die enkel haar onopgeleide moeder napraat) zijn dat de hardcore creationisten in de klas. Maar de hoofdpersonen staan allemaal open voor evolutie of jagen die zelfs actief na. Bewust of onbewust hebben Dekker en Oranje hier weer creationisten in een slecht daglicht gezet.

De groep gaat naar Naturalis en wordt daar rondgeleid door een evolutionist. Hoezo eerlijk onderzoek doen? Ze mogen niet eens zelf naar de fossielen kijken en hun eigen conclusies trekken ze krijgen gewoon het evolutieverhaaltje aangeleerd.

Zelfs Tycho erkent aan het eind van het boek dat er meer vragen dan antwoorden zijn. Dat is typisch aan theïstisch evolutionisme. Er worden vooral nieuwe problemen gecreëerd, die groter zijn dan de oude problemen die ze proberen op te lossen.

Helemaal onderaan de laatste pagina heeft Tycho het nog even over ‘alle heelallen bij elkaar’. Wil Dekker hier de multiversumtheorie slijten aan kindertjes? Volgens deze theorie zijn er oneindig veel universa, waarin die van ons dan precies de goede condities heeft voor leven. Dit is een filosofisch concept wat nooit bewezen kan worden. Daarbij is het ook taalkundig gezien onzin: heelal is een contractie van ‘het geheel van alles wat bestaat’. Er kunnen niet meerdere exemplaren zijn van ‘alles wat bestaat’. Alles is alles.

Met een andere bril
Tijdens het lezen viel mij nog een ding op. Dit boek is geschreven om de evolutietheorie te prediken bij kerkgangers, dat wisten we al. Maar… wat nu als je het boek als ongelovig nerdje zou lezen? Zou dat je dichter bij God brengen? Nee, is mijn conclusie. Dekker en Oranje zijn zo druk bezig geweest met het vertellen van evolutiesprookjes dat ze niet eens de tijd hebben genomen om het evangelie te vertellen. Niet-christenen die dit boek lezen zullen niet de noodzaak ervaren eens te gaan onderzoeken Wie die God dan is. God heeft geen enkele rol
in het evolutieplaatje dat Dekker schetst. Om mensen dichter bij God te brengen is dit boek vergeefse moeite. Maar ik weet zeker dat de satan erg blij is met het werk van Dekker en Oranje, want op deze manier geef je mensen handvatten om een deel van de Bijbel te ontkennen. Daarmee zet je de deur open om de rest ook te ontkennen. Dekker en Oranje zijn verantwoordelijk voor een nieuwe generatie kerkverlaters.

Slot
Het boek eindigt met een stukje van Oranje en Dekker over waarom ze dit boek schrijven (dit is het stukje waarin Oranje Dekker zo op een voetstuk zet). Dekker zelf geeft aan hoe hij “al heel lang heeft nagedacht over hoe God de wereld heeft gemaakt (…) er honderden boeken over gelezen [heeft] en duizenden discussies over [heeft] gevoerd.” Met andere woorden: “ik ben slimmer dan jullie, ik heb er langer over nagedacht, dus wat ik zeg klopt.” Dit is natuurlijk een autoriteitsargument. Dekker blijft in zijn stukje evolutie ‘wetenschap’ noemen en zegt dat wetenschap niets over God zegt, maar dat je dat uit de Bijbel moet halen. Dekker geeft in dit stukje ook aan dat de Bijbel en wetenschap niets met elkaar te maken hebben. (79) Nog één opmerkelijk zinnetje over hoe Dekker bepaalt hoe hij Genesis (de ‘scheppingsverhalen’ in zijn woorden) moet lezen: “Juist van bijbelgeleerden [sic] – professoren die heel veel verstand hebben van de bijbeltekst [sic] en de oude oosterse cultuur – heb ik geleerd wat die bijbelverhalen [sic] ons willen leren.” Anders gezegd: Dekker gaat af op de meningen van mensen, en niet op wat God zegt in Zijn woord.
Laat dit laatste een overweging zijn voor iedere ouder en leraar die dit boekje voor hun kinderen wil aanschaffen.
Bij het lezen van dit boekje kwam regelmatig één bepaald Bijbelvers bij mij naar boven, Mattheüs 18:6. In de Herziene Statenvertaling staat daar:

Maar wie een van deze kleinen, die in Mij geloven, doet struikelen, het zou beter voor hem geweest zijn dat een molensteen aan zijn hals gehangen was en hij in de diepte van de zee gezonken was.

Me dunkt dat Dekker en Oranje met het schrijven van dit boekje zeker binnen deze categorie vallen. Laten we daarom voor hen bidden: “vergeef het hen, Vader, want ze weten niet wat ze doen.”

Referenties en voetnoten
(1) Dit blijkt onder andere uit het radiointerview dat was afgenomen met Corien Oranje en mij op Groot Nieuws Radio, 24 oktober: luister hier.
(2) http://www.cip.nl/god/september-2015/51888-De-eenzijdigheid-van-het-evolutiedebat
(3) https://waaromschepping.wordpress.com/2015/09/22/theistische-evolutie-christenen-tussen-wal-en-schip/
(4) Maurice Hoogendoorn, God maakte een stofje waar alles in zat, Nederlands Dagblad, 18 september 2015
(5) http://waaromschepping.nl/workshop#main
(6) https://www.youtube.com/watch?v=SAmGTjRekno
(7) https://www.youtube.com/watch?v=RIIOBbfOAR0
(8) Zie het stukje over kosmologie op de DVD Achilleshiel van Evolutie.
(9) Spike Psarris, Our Created Solar System DVD.
(10) Alex Williams & John Hatnett, Dismantling the Big Bang, Master Books, 2e druk juni 2006, p. 150
(11) http://creation.com/the-moons-recession-and-age
(12) D. Russel Humphreys, Starlight & Time, Master Books, 11e druk oktober 2010
(13) John Hartnett, Starlight, Time and the New Physics, Creation Book Publishers, 2007
(14) www.setterield.org
(15) http://cosmictimes.gsfc.nasa.gov/teachers/guide/age_size.html. Aan dit lijstje kunnen we dus nu nog 13,8 miljard jaar toevoegen.
(16) De bekendste berekening is die van de Ierse aartsbisschop James Ussher die in 1650 zijn Annalen van de Wereld publiceerde. Hij kwam uit op een schepping in 4004 v. Chr.
(17) Er zijn wat onnauwkeurigheden in de ouderdomsberekeningen omdat we uit de Bijbel en de wereldgeschiedenis niet alle benodigde gegevens met 100% zekerheid kunnen afleiden. Zie http://creation.com/images/pdfs/tj/j28_2/j28_2_89-96.pdf voor de jaartallen van de jaartallen van de schepping en de vloed en daarmee een minimale en maximale ouderdom van de aarde (en het heelal).
(18) http://science.opposingviews.com/pluto-storms-4236.html
(19) Vrij naar Johannes 3:12.
(20) http://creation.com/stellar-evolution-and-the-problem-of-the-first-stars
(21) https://waaromschepping.wordpress.com/2015/08/01/jurassic-world-spoiler-alert/
(22) Daarom gaat men ook bij Homo naledi (https://waaromschepping.wordpress.com/2015/09/11/homo-naledi-een-nieuwe-mensensoort/) geen botjes testen op C-14, want dat kan er toch niet inzitten…?
(23) Mary Schweitzer et. al, Soft-Tissue Vessels and Cellular Preservation in Tyrannosaurus rex, Science,
Vol. 307(5717) pp. 1952-1955, 25 maart 2005
(24) Mark Armitage et. al, Soft sheets of fibrillar bone from a fossil of the supraorbital horn of the dinosaur Triceratops horridus, Acta Histochemica Vol 115(6), pp 603-608, juli 2013)
(25) Gert-Jan van Heugten, Zacht Dinoweefsel komt Vaker Voor, Weet Magazine 30, december 2014, p. 28
(26) https://www.youtube.com/watch?v=w28FqN1X17s
(27) http://wetenschep.nl/bloedresten-aangetroffen-in-dinosaurusfossielen/ 
(28) Gert-Jan van Heugten, Pijn aan Hart en Ogen, Weet Magazine 35, oktober 2015, p. 15.
(29) https://en.wikipedia.org/wiki/Triple-alpha_process
(30) https://waaromschepping.wordpress.com/2015/09/25/symposium-topnerd-tycho-op-de-eh-creationisten-in-de-leeuwenkuil/
(31) https://answersingenesis.org/astronomy/starlight/does-distant-starlight-prove-the-universe-is-old/
(32) Maar we kunnen wel een gokje wagen: er zouden bijvoorbeeld helemaal geen continenten zijn! De erosiesnelheid is hoger dan de vormingssnelheid van continenten: http://creation.com/eroding-ages.
(33) http://creation.com/the-galileo-affair-history-or-heroic-hagiography
(34) Voor een overzicht van teksten waarin God een Rots wordt genoemd, zie http://bible.knowing-jesus.com/topics/God,-The-Rock. Wat opvalt is dat het bij al deze teksten om metaforen gaat, meestal uitgesproken of opgeschreven als gebed.
(35) http://www.sciencedaily.com/releases/2007/12/071203103349.htm
(36) http://www.biologyreference.com/Gr-Hi/History-of-Evolutionary-Thought.html
(37) C. Houtman, De Hemel in het Oude Testament, Wever, 1974.
(38) http://www.christiananswers.net/q-eden/edn-c017.html.
(39) http://creation.com/pillars-of-the-earth-does-the-bible-teach-a-mythological-cosmology
(40) https://www.youtube.com/watch?v=_Ea2d09r18o&list=PLB228C26CBD74D87B&index=14
(41) http://creation.com/genesis-contradictions
(42) https://www.youtube.com/watch?v=bGB-PfFSV2w&list=PLB228C26CBD74D87B&index=15, vanaf 7:00.
(43) John Baumgartner, Larry Vardiman (red.), Andrew Snelling (red.), Eugene Chaffin (red.), Radioisotopes and the Age of the Earth volume II, Institute of Creation Research, 2005, p. 609.
(44) Dit is de theorie dat een menselijk embryo in de ontwikkeling een vissen-, amfibieën-, reptielen, en zoogdierstadium doorloopt voor het een mens wordt. Deze theorie wordt vandaag de dag nog steeds in biologieboekjes onderwezen, en zelfs gebruikt als pro-abortus argument (“we aborteren het vruchtje als het nog in een vissenstadium zit.” Yeah right!).
(45) http://askjohnmackay.com/why-human-tail-bone-if-not-from-apes/
(46) Citaat uit een brief van Charles Lyell, terug te lezen in Life, Letters and Journals of Sir Charles Lyell.
(47) Vertaling: Darwin heeft het mogelijk gemaakt om een intellectueel vervuld atheïst te zijn. Richard Dawkins, The Blind Watchmaker, Norton, 1986.
(48) Omdat in het fossielenbestand geen geleidelijke opvolging te zien was zoals Darwin voorspelde, bedacht Stephen J. Gould de theorie van ‘punctuated equilibrium’, onderbroken evenwicht. Kort samengevat komt het er op neer dat veranderingen van soorten zo snel gaan dat ze geen fossielen achterlaten. Een ad hoc verklaring. Absurdistisch gezegd beweerde Gould dat een kip uit een krokodillenei kon kruipen.
(49) Vertaling: waarom zijn we niet al 100 keer dood? Kondrashov, A., Contamination of the genome by very slightly deleterious mutations: why have we not died 100 times over? Journal of Theoretical Biology175:583–594, 1995.
(50) https://xkcd.com/1489/. Houd na het lezen van de strip even je muis op het plaatje voor de punchline.
(51) https://en.wikipedia.org/wiki/Observable_universe#Size
(52) http://www.icr.org/article/catastrophic-plate-tectonics-flood-model/
(53) https://answersingenesis.org/geology/catastrophism/untangling-uniformitarianism/
(54) Stef Heerema’s zoutmodel
(55) https://waaromschepping.wordpress.com/2015/07/15/waaromschepping-naar-amerika/ en volgende blogberichten.
(56) https://waaromschepping.wordpress.com/2015/07/07/bomen-zijn-relaxed/
(57) http://creation.com/tiktaalik-roseae-a-fishy-missing-link
(58) https://www.youtube.com/watch?v=C39OgVzSvKY
(59) https://www.icr.org/article/321/
(60) https://www.youtube.com/watch?v=_cwvo2orlk8
(61) Michael Oard, The Frozen Record, Institute of Creation Research, juni 2005
(62) Peter Borger, Terug naar de Oorsprong, De Oude Wereld, 2009
(63) http://www.icr.org/article/coelacanths-evolutionists-still-fishing/
(64) Michael Oard, Frozen in Time, Master Books, 2004
(65) http://creation.com/refuting-evolution-2-chapter-3-argument-evolution-is-true-science-not-just-a-theory
(66) Carl Werner, Evolution: the Grand Experiment Vol. 1, New Leaf Press, 2e druk februari 2009, hoofdstuk 6-16
(67) https://www.youtube.com/watch?v=9ZHrcy8l9cU
(68) http://creation.com/bacteria-evolving-in-the-lab-lenski-citrate-digesting-e-coli
(69) Zie het stukje over natuurlijke selectie op de DVD Achilleshiel van Evolutie.
(70) http://www.icr.org/article/evolution-antibiotic-resistance/
(71) http://time.com/92360/antibiotic-resistant-genes-are-everywhere-even-in-arctic-ice/
(72) Charles Darwin, On the Origin of Species by means of Natural Selection, or, the preservation of Favoured Races, 1859
(73) Peter Scheele, Degeneratie, het einde van de evolutietheorie, Buijten en Schipperheijn, 1997
(74) Citaat van filosoof Karl Popper.
(75) Zie mijn lezing over het ontstaan van het leven op het Weet Magazine Lezersevent.
(76) https://waaromschepping.wordpress.com/2015/07/07/ontstaan-van-het-leven/
(77) http://creationsciencetalk.blogspot.nl/2011/09/stone-age-graves.html
(78) 1 Korinthe 15:26
(79) Boedelscheiding houdt in dat geloof en wetenschap (of beter: de Bijbel en de evolutietheorie) over hele verschillende zaken gaan, en daarom niet met elkaar in conflict zijn: er is immers geen contact. Wetenschap gaat over deze aarde en dit heelal, de Bijbel gaat over het geestelijke. Tijdens een college over geloof en wetenschap op de TU Eindhoven van Palmyre Oomen (ook gelinkt aan ForumC) gaf zij te kennen deze geloofsstroom aan te hangen, samen met veel mensen van ForumC.